Dominicantes bez zmian, wzrost communicantes – tak przedstawiają się najnowsze statystyki uczestnictwa wiernych we mszach św. Do kościoła w niedzielę chodzi 40,0%, dokładnie tyle samo co przed rokiem, do Komunii św.  przystępuje 16,2%.

W porównaniu do roku 2011, w ubiegłym roku statystyki praktyk religijnych wiernych utrzymały się na tym samym poziomie. Nie zmienił się wskaźnik uczestnictwa we mszach św., który wynosi 40%. Nieznacznie wzrosła liczba osób przystępujących do Komunii Świętej – z 16,1% do 16,2 %  w 2012 r.

– Tendencję spadkową wskaźnika dominicantes oraz wzrostu wskaźnika communicantes w ostatnich kilkunastu latach obserwowało się dotąd we wszystkich diecezjach niezależnie od poziomu wskaźnika dominicantes i communicantes oraz niezależnie od charakteru diecezji, ilości parafii miejskich lub wiejskich – zauważa ks. prof. Witold Zdaniewicz, dyrektor pallotyńskiego Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego. Przestrzega, by spadku dominicantes nie interpretować wyłącznie jako oznakę spadku religijności w ogóle. – Z pewnością natomiast dane te stanowią wyzwanie dla duszpasterstwa – podkreśla.

Polacy w dalszym ciągu uczestnictwo we mszy św. motywują najczęściej czynnikami wewnętrznymi, jak przeżycie religijne i nakaz sumienia. – Motywy te nie zmieniają się i zdecydowanie dominują na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat – podkreśla ks. prof. Edward Jarmoch. W 2012 r. nieco więcej niż co drugi respondent może być zaliczony do praktykujących w miarę systematycznie (w każdą lub prawie każdą niedzielę), natomiast mniej niż trzy czwarte ankietowanych (71,3%) to tzw. katolicy niedzielni (praktykujący przynajmniej raz w miesiącu). Około co piąty Polak – według tego badania – może być zakwalifikowany jako „katolik świąteczny” (praktykujący w wielkie święta lub tylko przy określonych okazjach) i około co dwudziesty w ogóle nie praktykuje.

– Wydaje się, że stan religijności społeczeństwa polskiego w przyszłości będzie w dużej mierze zależeć od adekwatnej do zmian działalności duszpasterskiej Kościoła – zaznacza ks. prof. Janusz Mariański z KUL. Socjologia religii ukazuje m.in. rzeczywistość „znaków czasu”, a więc to, na co powinni zwrócić uwagę duszpasterze. Jednym z przykładów jest podejście wiernych do modlitwy osobistej – w 2012 r. co piąty badany zrezygnował z indywidualnych modlitw i tylko co drugi modlił się jeszcze w miarę regularnie. W latach 1991-2012 zmniejszył się wskaźnik codziennej modlitwy o 8,8%. Warto jednak zauważyć, że w tym samym okresie zwiększył się o 9,6% wskaźnik tych, którzy modlili się w różnych, szczególnych sytuacjach życiowych.

Badania dominicantes i communicantes prowadzone są przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC od  roku 1980. W pierwszym roku badania 51,0% Polaków zobowiązanych uczestniczyło w niedzielnej mszy św., a 7,8% przyjmowało Komunię św. W ostatnim badaniu z 2012 r. wskaźnik dominicantes wyniósł 40,0%, a communicantes 16,2%. Oznacza to spadek wskaźnika dominicantes o 11 punktów procentowych oraz wzrost communicantes niemal o 9 punktów procentowych. Wzrasta zatem pogłębiona religijność Polaków, przyjmowanie Komunii św., wiąże się również z przystępowaniem do sakramentu spowiedzi. Dokonując analizy akceptacji prawd wiary i wymogów moralnych na przestrzeni ostatnich 20 lat, okazuje się, że wzrasta wiara w osobowego Boga. Odsetek osób uznających Jezusa Chrystusa za Boga-Człowieka wzrósł o 3,5%. Potrzeba jednak pogłębionej wiedzy religijnej – wśród badanych zmniejszyło się  poprawne rozumienie chrztu i osób wierzących w życie po śmierci.